Ngày 18/01/2024, Luật Đất đai số 31/2024/QH14 được Quốc hội chính thức thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/08/2024, thay thế Luật Đất đai 2013. Việc ban hành Luật Đất đai 2024 đánh dấu bước hoàn thiện quan trọng của hệ thống pháp luật về đất đai, nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong quá trình quản lý, đồng thời đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các luật có liên quan. Trong đó, một điểm mới đáng chú ý là quy định về đối tượng được Nhà nước giao đất. Khác với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 đã có sự điều chỉnh theo hướng thu hẹp trường hợp hộ gia đình được Nhà nước giao đất. Quy định này không chỉ có ý nghĩa trong việc thống nhất cách áp dụng pháp luật mà còn góp phần hạn chế tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sử dụng đất trong thực tiễn.

Hãy cùng Công ty Luật TNHH XTVN tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây!

1.  Định nghĩa về hộ gia đình sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024.

Căn cứ theo khoản 25 Điều 3 Luật Đất đai 2024 thì “Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành”.

Từ quy định trên có thể thấy, các yếu tố hình thành hộ gia đình sử dụng đất theo quy định Luật Đất đai 2024 cơ bản vẫn kế thừa quy định của Luật đất đai 2013. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 chỉ công nhận tư cách hộ gia đình sử dụng đất đối với các trường hợp đã được xác lập trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

 Theo đó, kể từ ngày 01/08/2024, hộ gia đình sử dụng đất không còn được xác lập tư cách chủ thể sử dụng đất mới thông qua các hình thức Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất như trước đây.

2.  Trường hợp hộ gia đình được giao đất, thuê đất theo Luật Đất đai 2024.

Theo Luật Đất đai 2013, hộ gia đình là một trong các chủ thể được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cụ thể: được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất trong trường hợp trực tiếp sản xuất nông nghiệp (khoản 1 Điều 54) Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất (khoản 1 Điều 55); Nhà nước cho thuê đất (khoản 1 Điều 56)… Trong khi đó, căn cứ theo khoản 4 Điều 119 và khoản 2 Điều 259 Luật Đất đai 2024 thì hộ gia đình chỉ được giao đất, cho thuê đất trong trường hợp được bồi thường bằng đất khi Nhà nước thu hồi đất và phải ghi cụ thể các cá nhân là thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất.

“Điều 119. Giao đất có thu tiền sử dụng đất

4. Hộ gia đình, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được giao đất do được bồi thường bằng đất khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật này.

…”

Điều 259. Xử lý quyền sử dụng đất của hộ gia đình có trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành

2. Khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình để thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt thì phải ghi cụ thể các cá nhân là thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất vào quyết định giao đất, cho thuê đất.

....”

Theo Luật Đất đai 2024, hộ gia đình không còn được xem là chủ thể được Nhà nước giao đất, cho thuê đất một cách phổ biến như trước đây mà chỉ ghi nhận trong trường hợp được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất khi hộ gia đình đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Luật Đất đai 2024. Sự thay đổi này đảm bảo việc xác định chủ thể sử dụng đất được rõ ràng, minh bạch và thống nhất. Việc yêu cầu ghi nhận cụ thể các cá nhân là thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất giúp hạn chế tình trạng tranh chấp về quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong hộ gia đình, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất trong thực tiễn.

Trên đây là toàn bộ nội dung chia sẻ của chúng tôi, xin cảm ơn quý độc giả đã dành thời gian theo dõi. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ với chúng tôi trực tiếp tại Trụ sở Công ty TNHH XTVN địa chỉ Tầng 8, số 33 Thái Hà, phường Đống Đa, thành phố Hà Nội hoặc qua website @www.xtlaw.com.vn.