Ngày 26/08/2025, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Đây là một bước thay đổi quan trọng, chính thức chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng sau hơn một thập kỷ áp dụng. Thay vào đó, hoạt động này chuyển sang cơ chế cấp phép có điều kiện, nhằm thúc đẩy cạnh tranh, đa dạng nguồn cung, ổn định thị trường và giảm khoảng cách giữa giá vàng trong nước - quốc tế.

1. Xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng của Nhà nước và chuyển sang cơ chế cấp phép

Nghị định số 232/2025/NĐ-CP đã bãi bỏ Khoản 3 Điều 4 Nghị định 24/2012/NĐ-CP “3. Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.” Thay vào đó, hoạt động sản xuất vàng miếng được đưa vào phạm vi kinh doanh có điều kiện theo quy định tại khoản 6 Điều 4 Nghị định 24/2012/NĐ-CP.

2. Điều kiện cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng

Nghị định số 232/2025/NĐ-CP bổ sung điều 11a quy định về điều kiện cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng.

Căn cứ theo quy định tại Điều 11a Nghị định Nghị định 24/2024/NĐ-CP, doanh nghiệp và Ngân hàng thương mại được Ngân hàng nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng các điều kiện sau:

1)   Có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;

2)   Có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên đối với doanh nghiệp và vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên đối với Ngân hàng thương mại;

3)   Không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng nhưng đã thực hiện xong các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, các kiến nghị có thời hạn thực hiện tại Kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (nếu có);

4)   Có quy định nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng bao gồm những nội dung cơ bản như quy trình nhập nguyên liệu; quy trình sản xuất vàng miếng; quy trình giám sát sản xuất; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm.

3. Trách nhiệm của các tổ chức được cấp phép sản xuất vàng miếng

Nghị định 232/2025/NĐ-CP đã bổ sung và mở rộng trách nhiệm tại Điều 12 của Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng tăng cường quản lý, minh bạch và trách nhiệm pháp lý của các tổ chức liên quan. Các nội dung mới được bổ sung tập trung vào việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, quy trình giao dịch, lưu trữ dữ liệu và tuân thủ pháp luật, nhằm hỗ trợ việc chuyển từ cơ chế độc quyền sang cấp phép sản xuất, kinh doanh vàng miếng. Dưới đây là chi tiết các bổ sung chính tại khoản 3 (đối với doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng) và khoản 4 (đối với doanh nghiệp, tổ chức tín dụng kinh doanh mua bán vàng miếng).

“Điều 12. Trách nhiệm của các tổ chức được phép sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng miếng

1. Chỉ được phép sản xuất, kinh doanh mua, bán loại vàng miếng quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định này.

2. Chấp hành các quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn chứng từ.

3. Ngoài các quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều này, doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng có trách nhiệm:

a) Công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng của sản phẩm theo quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng sản phẩm đã sản xuất đúng với tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng đã công bố;

b) Chịu hoàn toàn trách nhiệm về sản phẩm vàng miếng do mình sản xuất, bảo hành sản phẩm vàng miếng cho khách hàng theo quy định pháp luật; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu vàng miếng được sản xuất;

c) Xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu vàng miếng được sản xuất có những nội dung cơ bản bao gồm thông tin nguyên liệu đầu vào, thời gian sản xuất, sản phẩm đầu ra; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

4. Ngoài các quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều này, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng có trách nhiệm:

a) Niêm yết công khai giá mua, giá bán vàng miếng tại địa điểm giao dịch hoặc trên trang thông tin điện tử và kết nối cung cấp thông tin về mức giá niêm yết cho Ngân hàng Nhà nước;

b) Không được phép thực hiện kinh doanh vàng miếng thông qua các đại lý ủy nhiệm;

c) Có biện pháp và trang thiết bị bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh doanh;

d) Xây dựng quy định nội bộ về mua, bán vàng miếng, trong đó quy định rõ quy trình giao dịch mua, bán vàng miếng với khách hàng; công bố công khai thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoặc niêm yết công khai tại trụ sở giao dịch; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng;

đ) Xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng có những nội dung cơ bản bao gồm thông tin căn cước đối với cá nhân, mã số thuế doanh nghiệp đối với doanh nghiệp, khối lượng và giá trị giao dịch của bên mua, bán; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

5. Tuân thủ các quy định tại Nghị định này và các quy định của pháp luật khác có liên quan.”

Nghị định 232/2025/NĐ-CP đánh dấu sự chuyển đổi từ độc quyền Nhà nước sang cơ chế thị trường có kiểm soát trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh vàng miếng. Dù có thể đối mặt với biến động ngắn hạn, đây là bước đi cần thiết để hiện đại hóa quản lý vàng, đáp ứng nhu cầu người dân và hội nhập với thị trường quốc tế.

Trên đây là những nội dung XTLaw trao đổi về bài viết “CHÍNH THỨC XÓA BỎ CƠ CHẾ NHÀ NƯỚC ĐỘC QUYỀN SẢN XUẤT VÀNG MIẾNG CHUYỂN SANG CẤP PHÉP”. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hay gửi ngay tới XTLaw qua Hotline 0969896148 hoặc Fanpage Công ty Luật XTVN - Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội để được giải đáp chi tiết.