Câu hỏi pháp lý:

Con tôi là tên là Lê Văn A, sinh năm 2000, cháu có bạn gái là Huỳnh Ngọc C, cháu C bảo với tôi và A là cháu sinh năm 2004, cháu còn cho chúng tôi xem CCCD của cháu. Thế nhưng, chiều nay tôi thấy công an đến nhà đòi bắt A vì hành vi giao cấu với người dưới 16 tuổi vì C thực chất sinh năm 2009. Lúc này tôi mới hoảng hốt và minh oan cho con tôi nhưng cháu vẫn bị công an đưa lên phường làm việc. Luật sư cho tôi hỏi là con tôi có phải chịu trách nhiệm hình sự không ạ? Còn cháu C thì xử lý như nào ạ?

Luật sư trả lời:

Với xã hội hiện nay, tình trạng quan hệ tình dục ở trẻ vị thành niên dần được trở nên bình thường hóa, có chiều hướng gia tăng, vấn đề này không chỉ tiềm ẩn nhiều rủi ro nguy hại tới sức khỏe, lối sống sinh hoạt, cuộc sống tương lai của trẻ mà còn vi phạm pháp luật. Bộ luật hình sự 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định các hành vi xâm hại tình dục như hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu và thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác,… đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo thông tin bạn cung cấp, anh A sinh năm 2000 nên từ đủ 18 tuổi trở lên (24 tuổi), chị C sinh năm 2009 nên cho tới thời điểm hiện tại được 15 tuổi, A và C có quá trình tìm hiểu và yêu nhau nên có thể coi việc quan hệ tình dục của hai bạn là hoàn toàn tự nguyện. Nhưng vì bạn không cung cấp đầy đủ số lần quan hệ tình dục của anh A và chị C nên bạn có thể tham khảo quy định tại Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017, cụ thể như sau:

“Điều 145. Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.

1. Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Đối với 02 người trở lên;

c) Có tính chất loạn luân;

d) Làm nạn nhân có thai;

đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

e) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh.

…”

Như vậy, vì anh C đã đủ 18 tuổi và có hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với chị C, mặc dù hai bên hoàn toàn có sự đồng tình, không bên nào ép buộc bên nào nhưng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 nêu trên, trường hợp anh A và chị C có hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác từ 2 lần trở lên thì anh A bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 2 Điều 145.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 145 BLHS 2015 pháp luật buộc người phạm tội phải biết người có quan hệ tình dục với mình bao nhiêu tuổi, tuy nhiên thực tế có nhiều trường hợp đối phương cố tình che giấu thông tin về tuổi thật, có sự đồng thuận khi quan hệ tình dục nhưng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Chính vì vậy mà trên thực tế đã có rất nhiều trường hợp người phạm tội không biết người bị xâm hại là người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.

Việc chị C khai gian độ tuổi của mình để quan hệ tình dục với anh C có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ cho anh A trong quá trình giải quyết vụ án.

Ngoài ra, việc chị A sử dụng căn cước công dân giả có thể bị khởi tố về “Tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo Điều 341 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 về tuổi chịu trách nhiệm hình sự thì:

“1. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.

...”

Theo đó, tính tới thời điểm hiện tại chị C 15 tuổi đã đủ tuổi để xử lý hình sự đối với hành vi sử dụng căn cước công dân giả. Tuy nhiên, tội sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức không thuộc những tội được nêu trong điều khoản trên, vậy nên chị C sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Như vậy, với sự việc trên thì việc anh A đã giao cấu hoặc có hành vi thực hiện quan hệ tình dục khác với chị C – là người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, mặc dù anh A không biết đến việc chị C khai man tuổi của mình nhưng anh A vẫn truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định trên. Đây không chỉ là lời cảnh tỉnh với các bậc phụ huynh khi có con ở độ tuổi trẻ vị thành niên, đồng thời các bạn trẻ cũng nên tìm hiểu nhau và cân nhắc mọi hành động của mình để tránh rơi vào trường hợp như anh A. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương nên tuyên truyền giáo dục về giới tính, phổ biến pháp luật cho các bạn trẻ trong độ tuổi vị thành niên để tránh xảy ra tình trạng như trên.