Từ ngày 18/08/2025, các quy định mới của pháp luật liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước đối với ngành nghề đặc thù này. Việc ban hành quy định mới nhằm tăng cường tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm nghề nghiệp của các tổ chức, cá nhân hành nghề kiểm toán, đồng thời góp phần bảo vệ lợi ích công chúng và đảm bảo sự lành mạnh của thị trường tài chính. Bài viết sau sẽ phân tích cụ thể các hình thức xử phạt chính, bổ sung cũng như những điểm cần lưu ý đối với tổ chức và cá nhân khi thực hiện hoạt động kiểm toán độc lập theo quy định mới. Hãy cùng XTVN thảo luận về hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập từ ngày 18/08/2025 qua bài viết dưới đấy.

1.      Các hình thức xử phạt chính và bổ sung trong kiểm toán độc lập được quy định ra sao?

Căn cứ vào Điều 4 Nghị định 228/2025/NĐ – CP về các hình thức xử phạt hành chính quy định:

-       Các hình thức xử phạt hành khách:

Đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu một trong số các hình thức xử phạt hành chính sau đây:

+      Cảnh cáo

+      Phạt tiền

-       Các hình thức xự phạt bổ sung:

Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung sau đây:

+      Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời gian từ 01 tháng đến 24 tháng

+      Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán hoặc đình chỉ kinh doanh dịch vụ kiểm toán trong thời gian từ 01 tháng đến 24 tháng

+      Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính)

-       Cách xác định tình tiết tăng mạnh, tình tiết giảm nhẹ và mức phạt tiền cụ thể đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập được thực hiện theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thu hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.

-       Trường hợp cá nhân, tổ chức vi phạm nhiều lần các hành vi vi phạm hành chính quy định trong Nghị định này thì áp dụng tình tiết tăng nặng vi phạm hành chính nhiều lần

-       Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm phải áp dụng đầy đủ các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả được quy định đối với hành vi vi phạm, chịu các biện pháp quản lý nhà nước phù hợp theo quy định của Luật Kiểm toán độc lập và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ Luật Hình sự.

2.      Ngoài hình thức xử phạt, cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập có thể bị áp dụng những biện pháp gì?

Ngoài hình thức xử phạt, cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập có thể áp dụng các biện pháp theo căn cứ Điều 5 Nghị định 228/2025/NĐ – CP quy định về các biện pháp khắc phục hậu quả như sau:

-       Cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập, ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt quy định tại Điều 4 Nghị định 228/2025/NĐ – CP còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như sau:

+      Buộc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, trích lập quỹ dự phòng rủi ro

+      Buộc xây dựng, vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ; lập trang thông tin điện tử, cải chính thông tin sai sự thật, công bố đầy đủ thông tin

+      Buộc nộp lại số lợi ích bất hợp pháp; nộp lại Chứng chỉ kiểm toán viên, Giấy chứng nhận đăng ký ngành nghề, Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán giả mạo, hết hiệu lực, bị tẩy xóa hoặc gian lận để được cấp

+      Buộc nộp lại các tài liệu gian lận, kê khai sai sự thật

+      Buộc thực hiện thủ tục điều chỉnh, cấp lại, trả lại Giấy chứng nhận; hoặc liên danh với doanh nghiệp đủ điều kiện khi cung cấp dịch vụ kiểm toán qua biên giới

+      Buộc gửi báo cáo, giải trình, cung cấp thông tin đầy đủ; tuân thủ chuẩn mực kiểm toán và đạo đức nghề nghiệp

+      Buộc thu hồi hoặc cấp Giấy chứng nhận tham gia cập nhật kiến thức theo quy định

+      Buộc làm thủ tục xóa ngành nghề kinh doanh dịch vụ kiểm toán nếu không đủ điều kiện; buộc giao kết hợp đồng kiểm toán theo quy định

+      Buộc không được đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời hạn từ 01 – 24 tháng.

-       Việc thi hành các biện pháp khắc phục hậu quả được thực hiện theo quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.

+      Cá nhân, tổ chức vi phạm phải chủ động thực hiện và chịu mọi chi phí, đồng thời phối hợp với tổ chức, cá nhân liên quan được ghi trong Quyết định xử phạt (nếu có).

+      Kết quả khắc phục hậu quả phải được báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền trong 10 ngày làm việc kể từ ngày quyết định xử phạt được ban hành.

Có thể thấy, các quy định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập không chỉ góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, mà còn nâng cao tính răn đe và trách nhiệm nghề nghiệp của các tổ chức, cá nhân hành nghề kiểm toán. Việc áp dụng đồng bộ các hình thức xử phạt cùng biện pháp khắc phục hậu quả sẽ giúp thị trường kiểm toán minh bạch, lành mạnh hơn, đồng thời củng cố niềm tin của nhà đầu tư, doanh nghiệp và xã hội vào chất lượng báo cáo tài chính. Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Mọi vấn đề cần tư vấn cụ thể hoặc hỗ trợ thực hiện các thủ tục liên quan, Quý độc giả có thể liên hệ đến Công ty Luật TNHH XTVN để được tư vấn đảm bảo quá trình thực hiện đúng pháp luật và hiệu quả.