Từ ngày 01/7/2025, chính quyền cấp huyện sẽ bị xóa bỏ, đồng thời cấp xã được phân quyền và tiếp nhận thêm một số thẩm quyền mới từ cấp huyện và cấp tỉnh. Dưới đây là tổng hợp các quyền hạn mới của cấp xã trong một số lĩnh vực kể từ 01/7/2025.

I. Trong lĩnh vực đất đai

1. UBND cấp xã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân

Tại khoản 4 Điều 18 Nghị định 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực kể từ ngày 01/07/2025 quy định liên quan đến thủ tục đăng ký hồ sơ đất đai như sau:

“4. Ủy ban nhân dân cấp xã khi thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất tại các Điều 137, 138, 139 và 140 Luật Đất đai không phải thực hiện riêng việc xác nhận về sự phù hợp với quy hoạch, không tranh chấp, đất sử dụng ổn định.”

Như vậy, UBND cấp xã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch, không vi phạm pháp luật về đất đai và đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận theo quy định.

Bên cạnh đó, khi tiếp nhận hồ sơ cấp Giấy chứng nhận, UBND xã không cần xác nhận riêng về tình trạng quy hoạch, tranh chấp, tính ổn định sử dụng đất như trước đây.

2. UBND cấp xã được phê duyệt phương án sử dụng đất, giải quyết tranh chấp đất đai và ban hành các quyết định quan trọng khác có liên quan

Theo đó, tại Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định UBND cấp huyện chuyển giao cho Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện nhiều nội dung quan trọng, gồm:

-         Chấp thuận phương án sử dụng đất nông nghiệp của tổ chức kinh tế

-         Quyết định và Thông báo thu hồi đất thuộc các trường hợp quy định pháp luật

-         Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

-         Quyết định giá đất, giá bán nhà ở tái định cư trong địa bàn

-         Quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với cá nhân

-         ………

Như vậy, có thể thấy kể từ ngày 01/07/2025, các vai trò, nhiệm vụ quan trọng trong lĩnh vực quản lý đất đai mà trước đấy thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện sẽ chuyển giao cho UBND cấp xã thực hiện.

Bên cạnh đó, theo mục VIII Nghị định 151/2025/NĐ-CP, Chủ tịch UBND cấp xã còn có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp đất đai khi các bên không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất; Không đủ điều kiện khởi kiện ra Tòa án.

II. Trong lĩnh vực kinh doanh

1. UBND cấp xã được cấp Giấy phép kinh doanh cho Hộ kinh doanh cá thể

Theo Khoản 1 Điều 33 Nghị định 125/2025/NĐ-CP quy định nhiệm vụ, thẩm quyền đăng ký hộ kinh doanh của Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện sẽ được chuyển giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện. Như vậy đối với Hộ kinh doanh, kể từ ngày 01/07/2025 thì cơ quan cấp Giấy phép đăng ký kinh doanh là UBND cấp xã.

2. Chủ tịch UBND cấp xã có quyền tạm đình chỉ hoạt động cơ sở dịch vụ ăn uống

Cụ thể, tại Điểm b Khoản 1 Điều 25 Nghị định 147/2025/NĐ-CP quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền xem xét, quyết định việc áp dụng biện pháp tạm đình chỉ hoạt động của cơ sở dịch vụ ăn uống công cộng theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 15 Nghị định 101/2010/NĐ-CP ban hành quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm về áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế và chống dịch đặc thù.

Điểm a Khoản 3 Điều 15 Nghị định 101/2010/NĐ-CP quy định Quyết định áp dụng biện pháp tạm đình chỉ hoạt động của cơ sở dịch vụ ăn uống công cộng phải quy định rõ loại hình dịch vụ ăn uống bị tạm đình chỉ, phạm vi và thời gian áp dụng quyết định.

Như vậy, từ ngày 01/07/2025, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ ra các quyết định tạm đình chỉ hoạt động cơ sở dịch vụ ăn uống có nguy cơ dịch bệnh thuộc phạm vi quản lý.

III. Trong lĩnh vực hộ tịch

1. Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã thực hiện toàn bộ chức năng hộ tịch cấp huyện

Theo khoản 2 Mục I Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 120/2025/NĐ-CP thì các nhiệm vụ của Phòng Tư pháp, Trưởng phòng Tư pháp, công chức làm công tác hộ tịch cấp huyện sẽ được chuyển giao cho công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.

Vì vậy, từ ngày 01/7/2025, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã chính thức đảm nhận toàn bộ nhiệm vụ đăng ký hộ tịch mà trước đây do Phòng Tư pháp cấp huyện và công chức hộ tịch cấp huyện thực hiện, như: Thủ tục đăng ký khai sinh, Thủ tục đăng ký kết hôn (bao gồm kết hôn có yếu tố nước ngoài), Thủ tục đăng ký giám hộ cử, Đăng ký giám hộ đương nhiên, Thủ tục đăng ký chấm dứt, thay đổi giám hộ …

2. UBND xã chứng thực bản dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt thuộc thẩm quyền

Căn cứ Điều 14 Nghị định 120/2025/NĐ-CP  thì việc chứng thực chữ ký của người dịch trong các giấy tờ, văn bản từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài... thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã.

3. UBND cấp xã thực hiện xác nhận, hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn

Theo khoản 2 Điều 18 quy định UBND cấp xã có trách nhiệm xem xét, quyết định hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn hoặc rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng trong khi thực hiện hoạt động hòa giải.

IV. Trong quản lý Nhà nước lĩnh vực nội vụ

1. UBND cấp xã được tiếp nhận, xử lý về an toàn lao động

Từ ngày 01/7/2025, theo Điều 9 Nghị định 128/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã được giao các nhiệm vụ sau:

-                Tiếp nhận thông báo về nguy cơ mất an toàn lao động từ người lao động tại địa bàn quản lý để kịp thời có biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm (điểm a khoản 1).

-                Nhận thông báo từ người sử dụng lao động khi xảy ra sự cố nghiêm trọng về an toàn, vệ sinh lao động và chủ động xử lý theo quy định (điểm b khoản 1).

-                Ứng phó ngay nếu xảy ra sự cố kỹ thuật nghiêm trọng liên quan nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn và báo cáo Sở Nội vụ nếu vượt thẩm quyền (điểm c khoản 1 và khoản 2).

2. UBND cấp xã được xác nhận lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Theo khoản 2 Điều 10 Nghị định 128/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã nơi thường trú của người lao động có trách nhiệm xác nhận bằng văn bản việc đăng ký hợp đồng lao động của người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

3. UBND cấp xã được quyền cấp lại, thu hồi Bằng Tổ quốc ghi công

Căn cứ theo Điều 7 Nghị định 129/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã có trách nhiệm cấp lại hoặc thu hồi Bằng “Tổ quốc ghi công” trong thời gian 05 ngày làm việc kể từ khi xác nhận bản khai, lập danh sách và tờ trình gửi Sở Nội vụ nơi quản lý hồ sơ liệt sĩ.

4. UBND xã chịu trách nhiệm báo cáo tai nạn lao động nghiêm trọng

Căn cứ theo Điều 44 và Điều 47 Nghị định 129/2025/NĐ-CP UBND cấp xã phải có trách nhiệm thống kê, báo cáo các vụ tai nạn lao động, sự cố kỹ thuật nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn đến Sở Nội vụ. Theo đó, trước 01/7/2025, trách nhiệm báo cáo này chủ yếu do doanh nghiệp, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện theo Nghị định 39/2016/NĐ-CP.

Ngoài ra, UBND cấp xã còn có nhiệm vụ tổ chức an táng, truy điệu hài cốt liệt sĩ, điều tra tai nạn lao động đối với lao động không hợp đồng,…

V. Trong lĩnh vực xây dựng

1. UBND xã tiếp nhận thông báo cho thuê nhà ở

Điều 9 Nghị định 140/2025/NĐ-CP quy định Ủy ban nhân dân xã có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà ở trên địa bàn như tiếp nhận thông báo về việc cho thuê nhà ở của chủ sở hữu là cá nhân nước ngoài; lưu trữ hồ sơ nhà ở của hộ gia đình, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trên địa bàn…

2. Thẩm quyền của UBND xã trong quản lý nhà chung cư

Điều 12 Nghị định 140/2025 quy định thẩm quyền của UBND xã trong quản lý nhà chung cư như: Phối hợp, thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư, Tổ chức rà soát, kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư, Tổ chức cưỡng chế bàn giao kinh phí bảo trì phần sở hữu chung trong nhà chung cư…

3. Thẩm quyền của UBND xã về giải quyết khiếu nại, giải quyết tranh chấp về nhà ở

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã Giải quyết khiếu nại trong quá trình thực hiện các quy định liên quan đến nhà đất trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước 01/7/1991

Ủy ban nhân dân cấp xã giải quyết tranh chấp Kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư, quản lý sử dụng kinh phí bảo trì...

Trên đây là những nội dung XTLaw trao đổi về bài viết “Các thẩm quyền mới của cấp xã kể từ ngày 01/07/2025”,  khách hàng cần được tư vấn pháp luật liên hệ ngay tới XTLaw qua Hotline 0969896148!