Trong nỗ lực không ngừng nhằm đảm bảo an toàn lao động và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia, một quy định quan trọng sẽ chính thức được áp dụng. Từ ngày 01/01/2026, Luật Việc làm 2025 sẽ có hiệu lực, mang đến một yêu cầu bắt buộc đối với người lao động: phải có Chứng chỉ Kỹ năng nghề quốc gia khi làm các công việc có tính chất nguy hiểm.

Vậy, chứng chỉ này là gì? Những ngành nghề nào sẽ chịu sự chi phối của quy định mới này? Và tầm quan trọng của nó đối với cả người lao động và doanh nghiệp ra sao? Bài viết này XTVN sẽ cùng Quý vị tìm hiểu chi tiết về những nội dung trên, để đảm bảo mọi người đều có sự chuẩn bị tốt nhất trước thời điểm luật có hiệu lực.

1.      Như thế nào là nghành nghề nguy hiểm?

Để làm rõ những công việc nào yêu cầu người lao động phải có Chứng chỉ Kỹ năng nghề quốc gia, khoản 1 Điều 28 Nghị định 31/2015/NĐ-CP đã nêu cụ thể. Theo đó, những công việc này là những công việc có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, sức khỏe của người lao động hoặc cộng đồng.

“1. Công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của cá nhân người lao động hoặc cộng đồng bao gồm:

a) Công việc thuộc danh mục công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;

b) Công việc khi người lao động thực hiện công việc đó có ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn của cộng đồng hoặc sức khỏe của người khác.”

Ngoài ra, căn cứ phụ lục kèm theo tại Nghị định 31/2015/NĐ-CP: Những công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, sức khỏe của cá nhân người lao động và cộng đồng gồm:

- Ngành khai thác và thu gom than cứng bao gồm các công việc:

+ Đào, chống lò;

+ Vận hành máy, thiết bị khai thác than trong hầm lò;

- Ngành sửa chữa thiết bị điện tử và quang học: Sửa chữa bảo dưỡng thiết bị y tế sử dụng điện tử, điều khiển bằng điện tử, khí áp lực và quang học;

- Ngành xây dựng công trình đường sắt, đường bộ và kỹ thuật dân dựng khác: Vận hành xe, máy thi công xây lắp đường hầm;

- Ngành vệ sinh nhà cửa và các công trình khác: Vệ sinh lau dọn bề ngoài các công trình cao tầng trên 10 tầng;

- Ngành hoạt động vui chơi, giải trí khác chưa được phân vào đâu: Quản lý và phục vụ tại khu vui chơi, giải trí trong tầng hầm có diện tích trên 1000m2.

2.      Chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với người lao động làm nghề nguy hiểm.

Từ ngày 01 tháng 01 năm 2026, một quy định mới và quan trọng trong Luật Việc làm 2025 sẽ chính thức có hiệu lực, đặt ra yêu cầu bắt buộc về Chứng chỉ Kỹ năng nghề quốc gia đối với một số nhóm ngành nghề nhất định.

a.      Chứng chỉ Kỹ năng nghề quốc gia là gì?

Theo khoản 1 Điều 24 Luật Việc làm 2025, Chứng chỉ Kỹ năng nghề quốc gia được định nghĩa là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Mục đích của văn bản này là để công nhận một người lao động đã đủ khả năng thực hiện công việc đạt yêu cầu ở một bậc trình độ kỹ năng của một nghề. Việc công nhận này dựa trên kết quả đánh giá kỹ năng nghề của một tổ chức đánh giá kỹ năng nghề quốc gia.

“1. Chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp để công nhận một người lao động có đủ khả năng thực hiện công việc đạt yêu cầu ở một bậc trình độ kỹ năng của một nghề trên cơ sở kết quả đánh giá kỹ năng nghề của tổ chức đánh giá kỹ năng nghề quốc gia.”

b.      Đối tượng nào phải có chứng chỉ này?

Khoản 1 Điều 26 Luật Việc làm 2025 quy định rõ:

“1. Người lao động làm nghề, công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của người lao động hoặc cộng đồng phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.”

Điều này có nghĩa là, những người làm trong các ngành nghề có tính chất nguy hiểm, rủi ro cao đối với bản thân và xã hội, sẽ không được phép lao động nếu không có chứng chỉ này.

3.      Nội dung và nguyên tắc đánh giá kỹ năng nghề quốc gia

Để đảm bảo tính hiệu quả và công bằng, việc đánh giá Kỹ năng nghề quốc gia được thực hiện theo những nội dung và nguyên tắc cụ thể, được quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 24 Luật Việc làm 2025:

a.      Nội dung đánh giá.

Quá trình đánh giá kỹ năng nghề quốc gia bao gồm nhiều yếu tố, nhằm xem xét một cách toàn diện năng lực của người lao động. Các nội dung chính gồm có:

- Kiến thức chuyên môn, kỹ thuật: Đánh giá sự hiểu biết của người lao động về lý thuyết và chuyên ngành.

- Kỹ năng thực hành: Kiểm tra khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tế công việc.

- Quy trình an toàn lao động, vệ sinh lao động: Đảm bảo người lao động nắm vững và tuân thủ các quy định về an toàn tại nơi làm việc.

- Các nội dung khác: Tùy thuộc vào đặc thù của từng nghề, công việc, các nội dung bổ sung sẽ được đưa vào đánh giá.

b.      Nguyên tắc đánh giá.

Để bảo đảm sự công bằng và chính xác, việc đánh giá kỹ năng nghề quốc gia phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sau:

- Tự nguyện: Việc tham gia đánh giá phải xuất phát từ sự tự nguyện của người lao động.

- Căn cứ tiêu chuẩn: Quá trình đánh giá phải dựa trên và tuân thủ Tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia đã được ban hành.

- Khách quan, công bằng và minh bạch: Đánh giá phải được thực hiện một cách chính xác, độc lập, khách quan, công bằng và minh bạch.

Việc tuân thủ các nội dung và nguyên tắc này không chỉ giúp đánh giá đúng năng lực của người lao động mà còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia.

Hy vọng rằng, với những thông tin chi tiết được chia sẻ, người lao động và các doanh nghiệp sẽ có sự chuẩn bị tốt nhất, nắm vững các quy định để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời góp phần vào sự phát triển chung của xã hội. Nếu có bất cứ thắc mắc nào quý bạn đọc vui lòng liên hệ ngay tới XTLaw qua Hotline 0865766898!