Luật Đất đai 2024 hiện nay có nhiều điểm mới quan trọng, trong đó quy định về bồi thường đất nông nghiệp bằng nhà ở là một điểm đáng chú ý. Căn cứ Điều 96 Luật đất đai 2024 quy định về bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân:

“Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất, nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 95 của Luật này thì được bồi thường bằng đất nông nghiệp hoặc bằng tiền hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.”

Đối chiếu với quy định tại Điều 74, Điều 77 Luật Đất đai năm 2013, hiện nay, hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi chỉ được bồi thường về đất bằng đất nông nghiệp hoặc tiền (trong trường hợp không có đất nông nghiệp để bồi thường).

Đồng thời, khoản 6 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định, người bị thu hồi đất nông nghiệp đủ điều kiện bồi thường mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở/nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở/nhà ở tái định cư.

Như vậy, từ ngày 01/8/2024 - khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi có đủ điều kiện bồi thường thì có thể được bồi thường bằng nhà ở.

Tuy nhiên, đối chiếu với nguyên tắc bồi thường về đất tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024, vẫn sẽ ưu tiên bồi thường bằng đất nông nghiệp hoặc tiền.

Với quy định mới như trên, có thể chỉ ra được một số ưu điểm như sau:

- Giảm áp lực chi phí bồi thường cho Nhà nước, đồng thời cung cấp cho người bị thu hồi đất một chỗ ở ổn định hơn.

- Tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương để đảm bảo quyền lợi của người dân, các cơ quan địa phương có trách nhiệm quy hoạch và bố trí quỹ đất nhà ở để phục vụ cho việc bồi thường, đặc biệt tại các khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh.

- Người có đất bị thu hồi có quyền lựa chọn giữa bồi thường bằng tiền hoặc bằng nhà ở (tùy vào tình trạng quỹ nhà ở của địa phương). Quyền này giúp tăng tính linh hoạt và đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân.

- Luật đất đai 2024 quy định rõ hơn về tiêu chí lựa chọn loại hình nhà ở khi bồi thường, giúp tránh tình trạng đền bù không phù hợp với nhu cầu thực tế của người dân.

Những quy định mới này cho thấy sự nỗ lực của chính phủ trong việc cải thiện chính sách bồi thường đất đai, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững.