Giải thể doanh nghiệp là quá trình chấm dứt hoạt động và tồn tại của một doanh nghiệp, đồng thời kết thúc tư cách pháp nhân và các quyền, nghĩa vụ liên quan của nó trên thị trường kinh tế. Quy trình giải thể doanh nghiệp được định rõ trong Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp luật liên quan. Khi công ty đã thông báo việc giải thể, nó sẽ không được phép tiến hành hoạt động kinh doanh hoặc thực hiện bất kỳ công việc nào dưới danh nghĩa của công ty nữa.

1.    Các trường hợp giải thể doanh nghiệp

Căn cứ điều 207 Luật doanh nghiệp 2020, các trường hợp giải thể doanh nghiệp bao gồm:

- Kết thúc thời hạn hoạt động đã ghi trong Điều lệ công ty mà không có quyết định gia hạn;

- Theo nghị quyết, quyết định của chủ doanh nghiệp đối với doanh nghiệp tư nhân, của Hội đồng thành viên đối với công ty hợp danh, của Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, của Đại hội đồng cổ đông đối với công ty cổ phần;

- Công ty không còn đủ số lượng thành viên tối thiểu theo quy định của Luật này trong thời hạn 06 tháng liên tục mà không làm thủ tục chuyển đổi loại hình doanh nghiệp;

- Bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, trừ trường hợp Luật Quản lý thuế có quy định khác.

2.    Điều kiện giải thể doanh nghiệp

Theo điều 207 Luật doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp chỉ được giải thể khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

- Bảo đảm thanh toán hết các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản khác;

- Không trong quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc Trọng tài.

Người quản lý có liên quan và doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cùng liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ của doanh nghiệp.

3.    Quy trình giải thể

Quy trình giải thể doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020 gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1: Quyết định giải thể doanh nghiệp

- Quyết định giải thể phải được thông qua bởi các cơ quan có thẩm quyền trong doanh nghiệp, chẳng hạn như: Hội đồng thành viên (đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên), Đại hội đồng cổ đông (đối với công ty cổ phần), Chủ sở hữu doanh nghiệp (đối với công ty TNHH một thành viên)

- Quyết định này phải được lập thành văn bản và thông báo cho các cơ quan chức năng.

Bước 2: Thông báo giải thể

- Doanh nghiệp phải gửi thông báo giải thể đến Cơ quan đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đã đăng ký.

- Trong vòng 7 ngày kể từ ngày quyết định giải thể, doanh nghiệp cần thông báo việc giải thể đến Cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế và người lao động trong doanh nghiệp. Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn nghĩa vụ tài chính chưa thanh toán, cần gửi quyết định giải thể kèm theo phương án xử lý nợ cho chủ nợ và những người liên quan có quyền và nghĩa vụ tương ứng. Thông báo này phải cung cấp thông tin chi tiết như tên, địa chỉ của chủ nợ, số nợ, thời hạn, địa điểm và cách thức thanh toán số nợ đó, cùng với hướng dẫn về việc giải quyết khiếu nại từ phía chủ nợ.

Bước 3: Thực hiện thanh lý tài sản và các khoản nợ (nếu có)

Lưu ý: trước khi ra quyết định giải thể doanh nghiệp phải quyết toán thuế và báo cáo đã hoàn thành hết các nghĩa vụ thuế

Trường hợp doanh nghiệp còn nghĩa vụ tài chính chưa thanh toán, chủ sở hữu công ty có trách nhiệm tổ chức quá trình thanh lý tài sản của doanh nghiệp (trừ khi Điều lệ công ty quy định việc thành lập tổ chức thanh lý riêng).

Trong quá trình thanh lý, ưu tiên thanh toán các khoản nợ theo thứ tự ưu tiên sau đây:

- Các khoản nợ liên quan đến lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật, cũng như các quyền lợi của người lao động theo thỏa ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết.

- Các khoản nợ khác.

Sau khi đã thanh toán các chi phí liên quan đến việc giải thể và các khoản nợ theo thứ tự ưu tiên, số tiền còn lại sẽ được phân chia cho các thành viên của công ty theo tỷ lệ vốn góp hoặc cổ phần mà họ đóng góp vào công ty.

Bước 4: Chấm dứt mã số thuế tại cơ quan thuế  

- Nộp hồ sơ yêu cầu chấm dứt mã số thuế

- Cơ quan thuế sẽ kiểm tra hồ sơ quyết toán thuế của doanh nghiệp và tạo biên bản kiểm tra thuế. Sau đó, dữ liệu sẽ được chuyển sang Sở Kế hoạch và Đầu tư để doanh nghiệp tiếp tục thực hiện các thủ tục đóng của mã số thuế và giải thể doanh nghiệp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư.

Bước 5: Nộp hồ sơ hoàn thành giải thể tại phòng đăng ký kinh doanh  

Theo quy định tại Khoản 4 Điều 209 Luật Doanh nghiệp năm 2020, Trong vòng 5 ngày sau khi thanh toán hết các khoản nợ, doanh nghiệp cần gửi hồ sơ đăng ký giải thể đến Cơ quan đăng ký kinh doanh. Hồ sơ này bao gồm:

- Thông báo về quá trình giải thể doanh nghiệp.

- Báo cáo về quá trình thanh lý tài sản của doanh nghiệp, bao gồm danh sách chủ nợ và số nợ đã thanh toán. Danh sách này cần bao gồm cả việc thanh toán các khoản nợ về thuế và các khoản nợ tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động sau khi doanh nghiệp quyết định giải thể (nếu có).

4. Hồ sơ giải thể doanh nghiệp

4.1. Nộp hồ sơ tại cơ quan thuế quản lý trực tiếp

Hồ sơ giải thể doanh nghiệp bao gồm giấy tờ sau đây:

- Thông báo về giải thể doanh nghiệp;

- Báo cáo thanh lý tài sản doanh nghiệp; danh sách chủ nợ và số nợ đã thanh toán, gồm cả thanh toán hết các khoản nợ về thuế và nợ tiền đóng bảo hiểm xã hội, người lao động sau khi quyết định giải thể doanh nghiệp (nếu có);

- Con dấu và giấy chứng nhận mẫu dấu (nếu có);

- Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.”

4.2. Nộp hồ sơ tại Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đó đặt trụ sở

- Thông báo tình trạng doanh nghiệp đang làm thủ tục giải thể trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, thành phần hồ sơ:

+ Thông báo về giải thể doanh nghiệp;

+ Quyết định của chủ sở hữu công ty đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên; Quyết định và bản sao hợp lệ biên bản họp của Hội đồng thành viên đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, của Đại hội đồng cổ đông đối với công ty cổ phần, của các thành viên hợp danh đối với công ty hợp danh về việc giải thể doanh nghiệp

+ Phương án giải quyết nợ (nếu có). 

- Nộp hồ sơ đăng ký giải thể doanh nghiệp

+ Thông báo về giải thể doanh nghiệp (theo mẫu quy định);

+ Báo cáo thanh lý tài sản doanh nghiệp; danh sách chủ nợ và số nợ đã thanh toán, gồm cả thanh toán hết các khoản nợ về thuế và nợ tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất

Trên đây là những nội dung XTVN trao đổi về các số lưu ý trong việc giải thể doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020 có hiệu lực từ ngày 01/01/2021.