Ngày 31/5/2024, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện một đoạn clip ghi lại cảnh 3 người dân thản nhiên đốt vàng mã ngay tại cầu thang của khu tập thể. Theo người đăng tải clip, người phụ nữ có tên L.T.T.H. (trú tạị khu tập thể Thành Công, phường Thành Công) cùng gia đình đã từng nhiều lần đốt vàng mã tại cầu thang khu nhà, bị hàng xóm nhắc nhở nhưng người này vẫn bỏ ngoài tai. Hành vi đốt vàng mã của bà H khiến khói và tàn tro bay làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của hàng xóm láng giềng và tiềm ẩn nguy cơ cao cháy, nổ.

Ngay sau khi nhận được phản ánh của người dân, UBND phường Thành Công đã phối hợp cùng Công an phường Thành Công, Đội Cảnh sát PCCC&CNCH - Công an quận Ba Đình có mặt, tuyên truyền, xử lý. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng yêu cầu bà L.T.T.H. đến trụ sở UBND phường làm việc. UBND phường Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội lập biên bản xử phạt đối với bà H vì có hành vi đốt vàng mã tại khu vực cầu thang bộ khu tập thể Thành Công (phường Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội).

Theo quy định khoản 3 Điều 35 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy (PCCC), việc đốt vàng mã của bà H được xác định là “hành vi sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt hoặc các thiết bị điện, điện tử ở những nơi có quy định cấm” và theo Nghị định này, hành vi vi phạm trên sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng. (bà H đã bị xử phạt số tiền 04 triệu đồng)

Trước tiên cần lưu ý về những nơi có quy định cấm sử dụng nguồn lửa (cụ thể trong trường hợp này là cấm đốt vàng mã) theo điều khoản nêu trên của Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Hiện tại chỉ có hai quy định về hai địa điểm cụ thể không được đốt vàng mã gồm có:

1) Nhà chung cư (trừ địa điểm được đốt vàng mã theo quy định tại nhà chung cư) (theo Thông tư số 02/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng);

2) Lễ hội (trừ địa điểm được những người có thẩm quyền cho phép đốt vàng mã) (theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo).

Theo đó, đốt vàng mã ở chung cư bị phạt tiền từ 3 – 5 triệu đồng (theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP); đốt vàng mã ở nơi bị cấm ở các lễ hội bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200 – 500 ngàn đồng (theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP nêu trên).

Ngoài ra, Nghị định 144/2021/NĐ-CP còn có một quy định riêng về vi phạm trong việc để xảy ra cháy nổ. Theo đó, nếu vi phạm quy định an toàn về PCCC để xảy ra cháy, nổ gây thiệt hại về tài sản thì mức phạt tiền thấp, cao tùy thuộc giá trị tài sản bị thiệt hại. Đơn cử, mức phạt thấp nhất là phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 – 300.000 đồng (đối với tài sản dưới 20 triệu đồng). Kế đó là phạt tiền từ 1 - 3 triệu đồng (đối với tài sản từ 20 - dưới 50 triệu đồng). Tiếp nữa là phạt tiền từ 3 – 5 triệu đồng (đối với tài sản từ 50 - dưới 100 triệu đồng)…

Gần đây, sau nhiều vụ cháy lớn gây ám ảnh thì việc xử phạt của UBND phường Thành Công khiến nhiều người phải cân nhắc chọn lựa việc đốt hay không đốt vàng mã, nhất là những người ở chung cư, khu tập thể. Và hơn hết, mỗi cá nhân cần hình thành ý thức tuân thủ pháp luật về PCCC để không phải nhận lãnh trách nhiệm pháp lý – không chỉ là bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị xử lý hình sự về tội vi phạm về PCCC nếu gây ra hậu quả khôn lường.