Câu hỏi của bạn đọc: “Tôi là người lao động đang làm việc tại công ty X.Tôi đã nộp giấy tờ thai sản vào tháng 9/2023 rồi mà đến nay công ty không giải quyết chế độ thai sản cho tôi, không có phản hồi khi nào tôi nhận được tiền. Xin luật sư tư vấn cho tôi những vấn đề cần biết liên quan đến chế độ thai sản cho người lao động và tôi cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình. Cảm ơn luật sư!”.

Chế độ thai sản cho lao động nữ sinh con cũng nhằm mục đích hỗ trợ, bù đắp một phần thu nhập khi họ nghỉ việc để sinh con. Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng thực hiện đúng và đủ chế độ thai sản cho người lao động. Có những trường hợp, công ty không giải quyết chế độ thai sản cho người lao động, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của họ. Bàn về chế độ thai sản và những việc người lao động cần làm để đòi lại quyền lợi khi công ty không làm chế độ thai sản, Công ty Luật TNHH XTVN trao đổi như sau:

1. Chế độ thai sản là gì? Điều kiện để được hưởng chế độ thai sản?

Chế độ thai sản là một trong những quyền lợi mà người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng (bao gồm cả lao động nam và nữ) trong quá trình thai sản từ khi khám thai đến khi nuôi con nhỏ. Chế độ nhằm bảo đảm. hỗ trợ một phần thu nhập và sức khỏe cho lao động nữ khi mang thai, sinh con, nuôi con nhỏ, thực hiện các biện pháp tránh thai và cho lao động nam khi có vợ sinh. Người lao động hưởng chế độ cần đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Căn cứ theo Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29 tháng 12 năm 2015 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc khi đáp ứng đồng thời cả 2 điều kiện về đối tượng thụ hưởng và thời gian tham gia đóng BHXH bắt buộc theo quy định. Cụ thể:

-            Người lao động thuộc một trong các trường hợp sau:

+          Lao động nữ mang thai;

+          Lao động nữ sinh con

+          Người lao động nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi;

+          Người lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện các biện pháp triệt sản;

+          Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

+          Người lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con

-            Về thời gian tham gia đóng BHXH bắt buộc

+          Người lao động nữ sinh con, mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ, hoặc người lao động nữ nhận nuôi con dưới 6 tháng phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

+          Người lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

+          Người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản.

2. Công ty không giải quyết chế độ thai sản, người lao động cần làm gì?

Căn cứ Điều 102 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về giải quyết chế độ ốm đau, thai sản như sau:

“Điều 102.Giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản

1. Trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày trở lại làm việc, người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 100, các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều 101 của Luật này cho người sử dụng lao động.

Trường hợp người lao động thôi việc trước thời điểm sinh con, nhận nuôi con nuôi thì nộp hồ sơ quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 101 của Luật này và xuất trình sổ bảo hiểm xã hội cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

2. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ người lao động, người sử dụng lao động có trách nhiệm lập hồ sơ quy định tại Điều 100 và Điều 101 của Luật này nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

3. Trách nhiệm giải quyết của cơ quan bảo hiểm xã hội:

a) Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định từ người sử dụng lao động, cơ quan bảo hiểm xã hội phải giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động;

b) Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định từ người lao động thôi việc trước thời điểm sinh con, nhận nuôi con nuôi, cơ quan bảo hiểm xã hội phải giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động.

4. Trường hợp cơ quan bảo hiểm xã hội không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.”

Như vậy, căn cứ quy định nêu trên, nếu chị đã nộp hồ sơ từ tháng 9/2023 thì đến nay công ty đã phải hoàn thiện các thủ tục để giải quyết chế độ thai sản cho chị. Việc công ty không giải quyết chế độ thai sản cho người lao động là trái với quy định của pháp luật. Trong trường hợp này để đảm bảo quyền và lợi ích của mình căn cứ Điều 119 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định trình tự giải quyết khiếu nại về bảo hiểm xã hội thì chị có thể lựa chọn một trong hai hình thức sau đây:

+       Thứ nhất, chị có thể làm đơn khiếu nại trực tiếp lên Giám Đốc công ty để yêu cầu chi trả chế độ thai sản. Nếu công ty vẫn không giải quyết chế độ thai sản cho chị thì chị có thể gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp về vấn đề chi trả chế độ thai sản lên Chánh Thanh tra Sở Lao động thương binh xã hội nơi công ty X đóng trụ sở để được hòa giải. Trường hợp hòa giải không thành, hoặc phía công ty vẫn không thực hiện trách nhiệm của mình sau phiên hòa giải này thì chị có thể làm đơn yêu cầu Tòa án cấp quận, huyện để giải quyết tranh chấp lao động nơi công ty đóng trụ sở.

+       Thứ hai, chị có thể khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật.

Trên đây là những trao đổi của công ty Luật TNHH XTVN về cách xử lý khi công ty không làm chế độ thai sản để người lao động tự bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình.