Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hay còn gọi là “sổ đỏ”, là chứng thư pháp lý quan trọng ghi nhận quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân. Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu giúp người sử dụng đất được pháp luật bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp; đồng thời là điều kiện để thực hiện các quyền chuyển nhượng, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Năm 2025, với việc Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực cùng với các Nghị định hướng dẫn thi hành, quy trình thủ tục đã có nhiều điểm mới, theo hướng đơn giản hóa, phân cấp mạnh mẽ về cơ sở.

1.      Căn cứ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân

Căn cứ khoản 1 Điều 132 Luật Đất đai 2024, căn cứ đăng ký lần đầu đối với đất đai được quy định như sau:

“Điều 132. Đăng ký lần đầu

1. Đăng ký lần đầu đối với đất đai, tài sản gắn liền với đất được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Thửa đất đang sử dụng mà chưa đăng ký;

b) Thửa đất được Nhà nước giao, cho thuê để sử dụng;

c) Thửa đất được giao để quản lý mà chưa đăng ký;

d) Tài sản gắn liền với đất mà có nhu cầu đăng ký đồng thời với đăng ký đất đai trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b và c khoản này.”

Theo đó, các thửa đất, tài sản gắn liền với đất thuộc trường hợp nêu trên sẽ được thực hiện đăng ký lần đầu.

2.      Trình tự thủ tục thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân

Căn cứ Mục 1 Phần II của “A. TIẾP NHẬN HỒ SƠ, TRẢ KẾT QUẢ, THỜI GIAN THỰC HIỆN THỦ TỤC ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT”, Mục 1 Phần I của “B. HỒ SƠ THỰC HIỆN THỦ TỤC ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT” và Phần II của “C. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT” thuộc Phần V của Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục thực hiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân như sau:

Thành phần hồ sơ:

-         Đơn đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất (Mẫu số 15 Nghị định này);

-         Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 137, khoản 1, khoản 5 Điều 148, khoản 1, khoản 5 Điều 149 Luật Đất đai;

-         Giấy tờ liên quan đến thừa kế, tặng cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất (nếu có);

-         Chứng từ thực hiện nghĩa vụ tài chính (thuế, lệ phí trước bạ) hoặc giấy tờ miễn, giảm nghĩa vụ tài chính (nếu có);

-         Văn bản xác định các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình (nếu là hộ gia đình);

-         Mảnh trích đo bản đồ địa chính thửa đất (nếu có);

-         Giấy tờ về phần diện tích đất tăng thêm so với giấy tờ gốc (nếu có);

-         Giấy tờ về giao đất không đúng thẩm quyền, hóa giá, thanh lý, phân phối nhà ở/công trình theo Điều 140 Luật Đất đai (nếu có);

-         Giấy tờ liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (nếu có vi phạm);

-         Hợp đồng/văn bản thỏa thuận/quyết định của Tòa án về quyền đối với thửa đất liền kề kèm sơ đồ (nếu có đăng ký quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề);

-         Hồ sơ thiết kế xây dựng công trình đã được thẩm định hoặc văn bản chấp thuận nghiệm thu đối với công trình trên đất nông nghiệp (nếu muốn chứng nhận quyền sở hữu công trình);

-         Quyết định xử phạt vi phạm hành chính và chứng từ nộp phạt theo Nghị định 101/2024/NĐ-CP (nếu thuộc trường hợp này);

-         Giấy xác nhận của cơ quan quản lý xây dựng cấp huyện về điều kiện tồn tại nhà ở, công trình xây dựng trước ngày 01/7/2025 (nếu thuộc diện phải có).

Thời hạn xử lý hồ sơ: Đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu là không quá 17 ngày làm việc; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu là không quá 03 ngày làm việc.

Trình tự, thủ tục:

Người sử dụng đất nộp 01 bộ hồ sơ đến Bộ phận Một cửa;

Cơ quan tiếp nhận hồ sơ thực hiện các việc sau khi tiếp nhận hồ sơ:

- Kiểm tra tính đầy đủ của thành phần hồ sơ và cấp Giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả và chuyển hồ sơ đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất;

- Trường hợp chưa đầy đủ thành phần hồ sơ thì trả hồ sơ kèm Phiếu yêu cầu bổ sung, hoàn thiện hồ sơ để người yêu cầu đăng ký hoàn thiện, bổ sung theo quy định.

Sau khi tiếp nhận hồ sơ từ Bộ phận Một cửa chuyển sang, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm trích lục hoặc xác nhận mảnh trích đo bản đồ địa chính; xác nhận hiện trạng sử dụng đất, tình trạng tranh chấp, nguồn gốc và việc sử dụng đất ổn định; kiểm tra sự phù hợp với quy hoạch; niêm yết công khai kết quả xác nhận và tiếp nhận ý kiến phản ánh. Đồng thời, UBND xã phải kiểm tra điều kiện cấp Giấy chứng nhận, lập thông báo hoặc chuyển hồ sơ sang Văn phòng đăng ký đất đai, cơ quan thuế để hoàn tất thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Như vậy, thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân năm 2025 được quy định chặt chẽ và chi tiết hơn, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và tăng cường quản lý nhà nước về đất đai. Việc nắm rõ trình tự, điều kiện và hồ sơ cần thiết sẽ giúp quá trình đăng ký diễn ra thuận lợi, hạn chế rủi ro phát sinh. Do đó, người sử dụng đất nên chủ động chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tuân thủ quy định pháp luật và có thể tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách tốt nhất.

Trên đây là những nội dung XTLaw trao đổi về bài viết “QUY TRÌNH, THỦ TỤC CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT LẦN ĐẦU CHO HỘ GIA ĐÌNH, CÁ NHÂN NĂM 2025”. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hay gửi ngay tới XTLaw qua Hotline 0969896148 hoặc Fanpage Công ty Luật XTVN - Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội để được giải đáp chi tiết.