Luật Đất Đai 2024 đã được thông qua và chính thức sẽ có hiệu lực từ ngày 01/08/2024, so với Luật Đất Đai 2013 thì Luật Đất Đai 2024 mang đến rất nhiều điểm mới, điều này hứa hẹn sẽ tác động sâu rộng tới mọi mặt của đời sống xã hội. Và một trong những điểm mới đáng chú ý đó là sổ đỏ của người dân có thể bị hủy trong một số trường hợp theo Luật Đất Đai 2024. Cụ thể đó là những trường hợp nào, hãy cùng làm rõ trong bài viết dưới đây.

          Sổ đỏ/Sổ hồng là thuật ngữ phổ biến để gọi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất - tên gọi chính thức khi Luật Đất đai 2023 có hiệu lực thi hành. (Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024).

          Theo quy định của Luật đất đai 2013 và Nghị định 43/2014/NĐ-CP, Sổ đỏ đã cấp bị hủy khi thuộc một trong 3 trường hợp sau:

+ Trường hợp 1: Hủy Giấy chứng nhận bị mất

Theo khoản 3 Điều 77 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, khi người sử dụng đất báo Giấy chứng nhận cũ bị mất thì Văn phòng đăng ký đất đai sẽ là cơ quan có thẩm quyền ký quyết định hủy Giấy chứng nhận đã mất, đồng thời cấp lại Giấy chứng nhận mới.

+ Trường hợp 2: Đăng ký biến động mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

+ Trường hợp 3: Không giao nộp lại Giấy chứng nhận

Theo quy định tại khoản 7 Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, nếu không giao nộp Giấy chứng nhận khi thuộc một trong những trường hợp sau đây thì Văn phòng đăng ký đất đai sẽ báo cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyết định hủy Giấy chứng nhận đã cấp:

- Trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, người sử dụng đất buộc phải nộp lại Giấy chứng nhận trước trước thì mới được nhận tiền bồi thường, hỗ trợ.

- Trường hợp bị thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai hoặc người sử dụng đất chấm dứt việc sử dụng đất, tự nguyện trả lại đất…

- Trường hợp cần cấp đổi sổ đỏ đã cấp/đăng ký biến động mà phải cấp Giấy chứng nhận thì người sử dụng đất phải nộp Giấy chứng nhận đã cấp trước đây cùng với hồ sơ đề nghị cấp đổi/hồ sơ đăng ký biến động.

- Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật:

- Cấp không đúng thẩm quyền, đúng đối tượng sử dụng, diện tích đất.

- Đất không đủ điều kiện cấp sổ, không đúng mục đích hoặc thời hạn sử dụng đất, nguồn gốc sử dụng đất. (Điểm d Khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai năm 2013)

- Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận theo bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành.

           Luật Đất đai 2024 đã có sự quan sát các trường hợp hủy, hoàn thiện, rõ ràng hóa các quy định pháp lý liên quan tới các trường hợp hủy sổ đỏ đã được cấp. Cụ thể tại khoản 6, Điều 152, Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

“ Điều 152. Đính chính, thu hồi, hủy giấy chứng nhận đã cấp

6. Trường hợp thu hồi giấy chứng nhận đã cấp theo quy định tại khoản 2 và khoản 5 Điều này mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không giao nộp giấy chứng nhận đã cấp thì cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định tại Điều 136 của Luật này quyết định hủy giấy chứng nhận đã cấp.”

Như vậy, các trường hợp thu hồi sổ đỏ đã cấp mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không giao nộp giấy chứng nhận đã cấp thì cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ quyết định hủy sổ đỏ đã cấp, bao gồm:

(1) Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất ghi trong sổ đỏ đã cấp;

(2) Cấp đổi sổ đỏ đã cấp;

(3) Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;

(4) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp giấy chứng nhận;

(5) Giấy chứng nhận đã cấp bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy;

(6) Trường hợp đấu giá, giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Tòa án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành án không nộp giấy chứng nhận đã cấp.

(7) Việc thu hồi sổ đỏ đã cấp không thuộc trường hợp quy định trên chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã được thi hành hoặc văn bản kiến nghị của cơ quan thi hành án về việc thi hành bản án, quyết định theo quy định của pháp luật, trong đó có nội dung yêu cầu thu hồi giấy chứng

          Có thể hiểu rằng theo Luật Đất Đai 2024, nếu bị thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp theo quy định mà người dân cố tình không giao nộp lại giấy chứng nhận thì cơ quan có thẩm quyền được quyền hủy Sổ đỏ đã cấp đó.

          Nhìn chung, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung và làm rõ các quy định về các trường hợp hủy Giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất, nhằm tránh các trường hợp hiểu lầm và đảm bảo quyền lợi cho người sử dụng đất cũng như cơ quan quản lý đất đai.