Trong hệ thống chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam, Bảo hiểm y tế (BHYT) đóng vai trò quan trọng trong việc giảm gánh nặng tài chính cho người dân khi khám, chữa bệnh. Dù vậy, quy trình hưởng quyền lợi BHYT đối với nhiều bệnh nhân thường phụ thuộc vào việc có giấy chuyển tuyến từ tuyến dưới lên tuyến trên hay không. Tuy nhiên hiện nay, đối với một số bệnh, quy định cho phép người bệnh được hưởng 100% chi phí BHYT mà không cần giấy chuyển viện.

1.      Căn cứ pháp lý

Thông tư 01/TT-BYT quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế số 51/2024/QH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025. Thông tư ban hành kèm danh mục một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao được hưởng 100% mức hưởng theo quy định. Người bệnh được hưởng quyền lợi sau khi đã được một cơ sở y tế chẩn đoán xác định mắc bệnh thuộc danh mục 62 bệnh này. So với danh mục cũ, danh mục mới tăng 20 loại bệnh.

2.      Người bệnh được hưởng chế độ như thế nào?

Bộ Y tế hướng dẫn rõ ràng các quyền lợi đối với người thuộc 62 bệnh trong danh mục ban hành kèm Thông tư 01/TT-BYT:

-         Không cần giấy chuyển viện: Người bệnh được khám, chữa bệnh trực tiếp tại các cơ sở y tế cấp chuyên sâu mà không cần giấy chuyển tuyến

-         Được hưởng 100% mức BHYT: Khi được chẩn đoán thuộc danh mục 62 bệnh lý này, người bệnh sẽ hưởng đầy đủ quyền lợi theo quy định, ngay cả khi tự đi khám chữa bệnh tại tuyến trên.

Người mắc các bệnh này khi được chẩn đoán ở cấp ban đầu có thể đến thẳng cơ sở chuyên sâu khám, chữa bệnh mà không cần giấy chuyển viện, vẫn được hưởng 100% quyền lợi BHYT theo quy định. Nếu tự đi khám tại cấp chuyên sâu và được chẩn đoán mắc các bệnh trên, quyền lợi BHYT cũng được áp dụng ngay từ lần khám đầu tiên. Tuy nhiên, BHYT không chi trả cho các quyền lợi nằm ngoài danh mục trong trường hợp bệnh nhân đăng ký khám thêm.

3.      Danh mục 62 bệnh hiểm nghèo

Nhóm bệnh lý nhiễm trùng nấm và lao: Bệnh viêm màng não do lao (G01*); u lao màng não (G07*); lao khác của hệ thần kinh; lao hệ thần kinh, không xác định (G99.8*); nhiễm mycobacteria ở phổi; nhiễm histoplasma capsulatum ở phổi cấp tính; nhiễm nấm blastomyces ở phổi cấp tính, nhiễm nấm paracoccidioides ở phổi; nhiễm sporotrichum ở phổi (J99.8*); nhiễm aspergillus ở phổi xâm lấn; nhiễm cryptococcus ở phổi; nhiễm mucor ở phổi; nhiễm mucor lan tỏa.

Nhóm bệnh lý ung thư: Bệnh u ác tụy; u ác tuyến ức; u ác của tim, trung thất và màng phổi; u ác của xương và sụn khớp ở vị trí khác và không xác định; u ác của màng não; u ác của não; u ác của tủy sống, dây thần kinh sọ và các phần khác của hệ thần kinh trung ương; u ác thứ phát của não và màng não; nhóm u ác tính; u ác của hệ lympho, hệ tạo máu và các mô liên quan.

Nhóm bệnh chuyển hóa hiếm: Hội chứng loạn sản tủy xương; các thể suy tủy xương khác; bệnh tăng đông máu khác (hội chứng kháng phospho lipid); hội chứng thực bào tế bào máu liên quan đến nhiễm trùng; bệnh đái tháo đường phụ thuộc insuline (có đa biến chứng); bệnh đái tháo đường không phụ thuộc insuline (có đa biến chứng); rối loạn chuyển hóa acid amin thơm; rối loạn chuyển hóa acid amin chuỗi nhánh và rối loạn chuyển hóa acid béo; các rối loạn khác của chuyển hóa acid amin.

Nhóm bệnh lý thần kinh: Rối loạn dự trữ thể tiêu bào (bệnh Pompe, bệnh MPS, bệnh Gaucher, bệnh Fabry); rối loạn chuyển hóa đồng (bao gồm cả bệnh Wilson); thoái hóa dạng bột; rối loạn trầm cảm tái diễn; rối loạn ám ảnh nghi thức; viêm não, viêm tủy và viêm não-tủy; xơ cứng rải rác; viêm tủy thị thần kinh Devic; nhược cơ; bệnh lý võng mạc của trẻ đẻ non; suy tim; hoại tử thượng bì nhiễm độc (Lyell/Steven Johnson).

Nhóm dị tật bẩm sinh và di chứng: Nhóm các dị tật bẩm sinh của hệ thống tuần hoàn; biến dạng bẩm sinh của khớp háng; đái tháo đường sơ sinh; dị tật bẩm sinh khác của não; các dị tật bẩm sinh khác của tủy sống; kháng (các) thuốc chống lao; di chứng của hoạt động chiến tranh (di chứng do vết thương chiến tranh); tình trạng của mảnh ghép cơ quan và tổ chức.

Nhóm bệnh lý sau phẫu thuật và khác: Hội chứng sau mổ tim; rối loạn chức năng khác sau phẫu thuật tim; bệnh phổi mô kẽ khác; áp xe phổi và trung thất; mủ lồng ngực (nhiễm trùng nặng ở phổi); bệnh Crohn (viêm ruột từng vùng); pemphigus; viêm mạch mạng lưới; bệnh da tăng bạch cầu trung tính có sốt (hội chứng Sweet); bệnh Lupus ban đỏ hệ thống có tổn thương phủ tạng.

Kết luận: Có thể thấy, việc Bộ Y tế ban hành danh mục 62 bệnh được hưởng BHYT 100% mà không cần giấy chuyển tuyến đã giúp nhiều gia đình giảm áp lực tài chính khi đối mặt với những bệnh nghiêm trọng, người dân được khám, chữa bệnh tại các cơ sở chuyên khoa tuyến trung ương mà không bị giới hạn bởi quy trình chuyển viện, không cần làm các thủ tục phức tạp.