Trong bối cảnh xã hội hiện đại, vấn đề chăm sóc và nuôi dưỡng con cái sau ly hôn trở thành một trong những vấn đề nhức nhối và phức tạp. Một trong những câu hỏi được đặt ra là liệu người mẹ có quyền cản trở quyền thăm nuôi của người cha nếu người cha không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Để trả lời cho câu hỏi này, cần phải xem xét các quy định pháp luật về Hôn nhân và Gia đình.

1.      Quyền thăm nuôi theo quy định pháp luật

Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, sau khi ly hôn, dù không trực tiếp nuôi con, cha mẹ vẫn có quyền và nghĩa vụ thăm nom, chăm sóc con. Khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rằng: "Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở."

Ngoài ra, khoản 1 Điều 83 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 cũng khẳng định: "Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu cha, mẹ không trực tiếp nuôi con thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng; đồng thời có quyền và nghĩa vụ tạo điều kiện cho người kia thăm nom con, không được cản trở."

Như vậy, quyền thăm nuôi con của cha, mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng là quyền bất khả xâm phạm. Ngay cả khi người chồng cũ không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, người vợ không có quyền cản trở quyền thăm nom của người chồng. Nguyên tắc của pháp luật là đặt lợi ích của trẻ em lên hàng đầu. Việc cản trở quyền thăm nuôi có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và sự phát triển của trẻ, nhất là khi trẻ có quyền được gặp gỡ cả cha lẫn mẹ. Do đó, việc cản trở quyền thăm nuôi của chồng cũ chỉ vì lý do không cấp dưỡng là không phù hợp với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều người mẹ cảm thấy bức xúc và không công bằng khi chồng cũ không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng vẫn muốn giữ quyền thăm nuôi.

2.      Hậu quả pháp lý của việc ngăn cản quyền thăm nuôi

Việc ngăn cản cha hoặc mẹ thăm nuôi con có thể bị xem là vi phạm pháp luật. Nếu người vợ cản trở chồng cũ trong việc thực hiện quyền thăm nom con, người chồng có thể yêu cầu tòa án can thiệp. Tòa án có thẩm quyền buộc người vợ phải chấm dứt hành vi cản trở và tạo điều kiện cho người chồng cũ thăm nom con cái.

Đồng thời, việc cản trở quyền thăm nuôi của cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng có thể dẫn đến các biện pháp xử lý từ cơ quan pháp lý. Cụ thể, theo Điều 56 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người có hành vi cản trở việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ với con cái có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Ngoài ra, nếu người vợ cố tình vi phạm, hành vi này có thể dẫn đến các biện pháp cưỡng chế thi hành, đảm bảo quyền lợi của người cha trong việc thăm nuôi con.

3.      Hướng xử lý khi chồng cũ không cấp dưỡng

Trong trường hợp người chồng cũ không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, người vợ có thể yêu cầu tòa án thi hành án, buộc người chồng thực hiện nghĩa vụ này. Điều 119 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) quy định rằng nghĩa vụ cấp dưỡng có thể được thi hành qua các biện pháp như khấu trừ lương, thu nhập hoặc xử lý tài sản của người phải cấp dưỡng.

Trường hợp người chồng cũ cố tình trốn tránh, người vợ có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi này. Theo Điều 186 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người nào cố tình trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị phạt cảnh cáo hoặc thậm chí phạt cải tạo không giam giữ.

Tuy nhiên, dù pháp luật Việt Nam đã quy định rất rõ ràng về quyền thăm nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng, song vấn đề này thường gây ra nhiều căng thẳng trong mối quan hệ giữa hai bên sau ly hôn. Do đó, thay vì tìm cách ngăn cản quyền thăm nuôi của chồng cũ, người vợ có thể tìm cách hòa giải, thỏa thuận để đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con. Việc hòa giải không chỉ giúp cả hai bên giữ được mối quan hệ tích cực trong việc nuôi dạy con, mà còn giúp tránh những xung đột pháp lý không đáng có.

Trong các vụ việc ly hôn, quyền lợi của con cái luôn được đặt lên hàng đầu. Dù cha mẹ có mâu thuẫn với nhau, quyền và nghĩa vụ đối với con không thay đổi. Nếu người chồng cũ không cấp dưỡng, vợ vẫn không có quyền cản trở việc thăm nom con của anh ta. Pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền lợi của cả cha, mẹ và con cái, đồng thời đưa ra các biện pháp cụ thể để xử lý khi có hành vi vi phạm. Việc xử lý những mâu thuẫn này cần sự cân nhắc và thỏa thuận của cả hai bên để đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con cái và tránh những hệ lụy pháp lý không đáng có.