Từ ngày 01/06/2025, Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực, sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP. Nghị định này mở rộng đối tượng phải xuất hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền dẫn đến  nhiều hộ kinh doanh yêu cầu khách hàng không ghi nội dung chuyển khoản khi giao dịch hoặc chỉ chấp nhận tiền mặt. Vậy dưới góc nhìn pháp lý hành vi này có đúng không, hãy cùng Công ty luật TNHH XTVN tìm hiểu.

1. Trách nhiệm của người nộp thuế

Căn cứ theo Điều 17 Luật Quản lý thuế 2019 được sửa đổi bổ sung năm 2024, người nộp thuế phải có trách nhiệm khai chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế và các tài liệu cung cấp cho cơ quan thuế trong quá trình giải quyết hồ sơ thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Việc cố tình không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ, thiếu chính xác số tiền thuế phải nộp là hành vi bị cấm. Mặc dù chưa có chế tài xử lý trực tiếp hành vi “không ghi nội dung chuyển khoản” hay “không nhận thanh toán chuyển khoản”, nhưng nếu cơ quan chức năng xác định được dấu hiệu hành vi, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất và mức độ vi phạm.

2. Xử phạt hành chính

Căn cứ theo quy định tại Điều 7 Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn:

2.1. Hình thức xử phạt chính

+ Cảnh cáo: Phạt cảnh cáo áp dụng đối với hành vi vi phạm thủ tục thuế, hóa đơn không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và thuộc trường hợp áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo theo quy định tại Nghị định này.

+ Phạt tiền

• Phạt tiền tối đa không quá 100.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính về hóa đơn. Phạt tiền tối đa không quá 50.000.000 đồng đối với cá nhân thực hiện hành vi vi phạm hành chính về hóa đơn.

• Phạt tiền tối đa không quá 200.000.000 đồng đối với người nộp thuế là tổ chức thực hiện hành vi vi phạm thủ tục thuế. Phạt tiền tối đa không quá 100.000.000 đồng đối với người nộp thuế là cá nhân thực hiện hành vi vi phạm thủ tục thuế.

• Phạt 20% số tiền thuế thiếu hoặc số tiền thuế đã được miễn, giảm, hoàn cao hơn quy định đối với hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn.

• Phạt từ 1 đến 3 lần số tiền thuế trốn đối với hành vi trốn thuế.

• Phạt tiền tương ứng với số tiền không trích vào tài khoản của ngân sách nhà nước đối với hành vi vi phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 18 Nghị định này.

2.2. Hình thức xử phạt bổ sung: đình chỉ hoạt động in hóa đơn có thời hạn.

2.3. Biện pháp khắc phục hậu quả

+ Buộc nộp đủ số tiền thuế thiếu, số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn cao hơn quy định, số tiền thuế trốn, tiền chậm nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước.

+ Buộc điều chỉnh lại số lỗ, số thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ chuyển kỳ sau.

+ Buộc nộp hồ sơ thay đổi nội dung đăng ký thuế; khai lại và nộp bổ sung các tài liệu trong hồ sơ thuế; nộp hồ sơ khai thuế, phụ lục kèm theo hồ sơ khai thuế; cung cấp thông tin.

+ Buộc thực hiện thủ tục phát hành hóa đơn.

+ Buộc lập hóa đơn theo quy định.

+ Buộc hủy, tiêu hủy hóa đơn, các sản phẩm in.

+ Buộc lập và gửi thông báo, báo cáo về hóa đơn.

+ Buộc chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử.

+ Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính.

* Lưu ý: Theo quy định tại khoản 3 Điều 10 Nghị định 125/2020/NĐ-CP: Không xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với trường hợp khai sai, người nộp thuế đã khai bổ sung hồ sơ khai thuế và đã tự giác nộp đủ số tiền thuế phải nộp trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở người nộp thuế hoặc trước thời điểm cơ quan thuế phát hiện không qua thanh tra, kiểm tra thuế tại trụ sở của người nộp thuế hoặc trước khi cơ quan có thẩm quyền khác phát hiện.

3. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Hành vi không nhận thanh toán chuyển khoản hay yêu cầu khách hàng không ghi nội dung chuyển khoản sẽ làm cho việc xác định nghĩa vụ về thuế đối với hộ kinh doanh không đúng. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội trốn thuế” quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017:

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây trốn thuế với số tiền từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 250, 251, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

…
b) Không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp;
c) Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán;
đ) Sử dụng chứng từ, tài liệu không hợp pháp khác để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được hoàn;

…”

Như vậy, hành vi không ghi nội dung chuyển khoản hay không nhận thanh toán chuyển khoản nhằm mục đích che giấu doanh thu thực tế, né tránh nghĩa vụ kê khai và nộp thuế là hành vi vi phạm pháp luật, không tuân thủ trách nhiệm của người nộp thuế. Hành vi này khiến cơ quan quản lý thuế gặp khó khăn khi xác định doanh thu tính thuế và nghĩa vụ về thuế. Tùy vào tính chất mức độ, hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trên đây là toàn bộ nội dung chia sẻ của chúng tôi, xin cảm ơn quý độc giả đã dành thời gian theo dõi. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ với chúng tôi trực tiếp tại Trụ sở Công ty TNHH XTVN địa chỉ số 33 Thái Hà, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội hoặc qua website @www.xtlaw.com.vn.